کودکانی که در هیاهوی خودروها گم می شوند

 آخرین مرحله جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی تهران خردادماه امسال کلید خورد اما ساماندهی آنها به دلیل مشکل تامین اعتبار نیمه کاره ماند و نتیجه آن شد که هنوز کودکانی پشت ثانیه‌های چراغ قرمز، روزگار سپری می‌کنند.به گزارش ایرنا، چراغ قرمز می شود و خودروها توقف می کنند. به یکباره روی شیشه ماشین می‌کوبد و با التماس چشمانش می خواهد شاخه های گل پژمرده اش را بفروشد. صدای کودکانه اش به سختی به گوش می رسد. گل هایش را به حراج گذاشته است. شاخه ای و یا دسته ای می فروشد تا شاید کاسب شود.

به او نگاه می کنم.  در امتداد چشمانش، بغضی نهفته است از سرما. دستانش را به هم می فشارد در میان خودروها. از این طرف به آن طرف می رود، گویی کودکی اش چه تلخ در میان هیاهوی خودروها گم شده است.

آن طرف تر کودک دیگری به زور روی پنجه های پایش ایستاده و خودش را به شیشه خودرو می چسباند و با دستمال کوچکی که در دست دارد سعی می کند لکه های شیشه را پاک کند. راننده شیشه را پایین می دهد و بدون اینکه به اطراف نگاهی کند پولی به او می دهد و به سرعت از کنار کودکی اش می گذرد.

استاندار تهران اواخر سال ۹۷ دستور جمع‌آوری کودکان خیابانی را در پایتخت صادر کرده بود و از خرداد این طرح توسط فرمانداری تهران و نهادهای مربوطه اجرایی شده بود اما هنوز ماهی نگذشته بود که طرح متوقف شد. همان زمان، بهزیستی تهران نبود مکان و زیرساخت های لازم را از جمله دلایل متوقف شدن موقت این طرح اعلام کرد.

 در مدت اجرای طرح، حدود ۲۸۰ کودک جمع آوری شد که به گفته مسئولان ۸۰ درصد آنان اتباع کشورهای خارجی بودند.

طرح متوقف نشده است

معاون امور اجتماعی بهزیستی تهران در باره این طرح به خبرنگار ایرنا می گوید که اجرای طرح متوقف نشده بلکه وجود برخی مشکلات و کمبود اعتبار اجرای آن را به تعویق انداخته است.

«مهشید موقر» معتقد است: برخلاف برخی هجمه هایی که به این طرح شد، ما به دنبال آسیب شناسی این طرح هستیم تا بتوانیم  با بازتوانی خانواده های کودکان کار وضعیت آنان را بهبود ببخشیم.

 موقر ادامه می دهد: باید بین دستگاه ها و انجمن های مردم نهاد به وحدت رویه و این نتیجه برسیم که ساماندهی کودکان کار، کودک آزاری نیست بلکه به نفع جامعه و کاهش آسیب های اجتماعی است.

وی تاکید می کند: باید فرهنگسازی در جامعه صورت گیرد تا مردم به این کودکان کار پول ندهند و مانع درآمدزایی آنان شوند چرا که وقتی آنان درآمد بالا دارند به این نوع کارهای خیابانی رغبت بیشتری پیدا می کنند.

معاون امور اجتماعی بهزیستی تهران با بیان اینکه متاسفانه برخی از خانواده ها بر این باور هستند که کودکان باید کار کنند، می گوید: باید این نوع نگرش ها به کودکان تغییر پیدا کند و بیش از این که به کار کودکان توجه شود به تحصیل و کشف استعدادهای آنان توجه شود.

موقر در این زمینه از تجهیز مراکز نگهداری کودکان کار توسط شهرداری تهران خبر داده و ادامه می دهد: در این زمینه کمبود مراکز نگهداری وجود داشت که با هماهنگی های صورت گرفته، خوشبختانه این امر محقق شده است و از لحاظ مکانی مشکلی نداریم.

وی می گوید: همچنین با مراجع قضایی هماهنگی های بیشتری انجام شده است تا در صورت نیاز حکم های قضایی صادر شود.

راه اندازی شبکه سراسری اطلاعات کودکان کار

معاون امور اجتماعی بهزیستی تهران با بیان اینکه باید شبکه سراسری اطلاعات کودکان کار راه اندازی شود، بیان می کند: با ثبت اطلاعات کودکان مشخص می شود که این کودکان تحت حمایت چه نهادها و انجمن هایی هستند و یا چه خدماتی دریافت کرده و نیازمند چه حمایت هایی هستند.

به گفته وی، پیش از این چالش های ساختاری و تفکری در زمینه کودکان کار وجود داشت که در حال حاضر حدود ۸۰ درصد آن بررسی و حل شده است.

موقر با اشاره به این که اگر تامین اعتبار شود، در روزهای آینده ساماندهی کودکان کار دوباره آغاز می شود، تاکید می کند: با توجه به رفع برخی چالشها، این بار با حساسیت بیشتر طرح جمع آوری کودکان اجرا خواهد شد.

وی اضافه می کند: هدف ما فقط جمع آوری کودکان کار از کف خیابان ها نیست بلکه هدف ما تحصیل آنان، بازگشت به کانون خانواده، کاهش آسیب های اجتماعی و سایر مواردی است که با جدیت آن را دنبال می کنیم.

معاون امور اجتماعی بهزیستی تهران با بیان اینکه مرحله اول ساماندهی کودکان کار با محوریت فرمانداری و استانداری آغاز شده بود، می گوید: در این مرحله وزارت کشور این کار را بر عهده سازمان بهزیستی قرار داده است.

پذیرش کودکان کار از طریق سامانه ۱۲۳

معاون بهزیستی استان تهران خاطرنشان می کند: تا زمانی که اعتبار اختصاص یابد همانند روال گذشته پذیرش کودکان کار دنبال می شود.

به گفته وی، در حال حاضر، سه مرکز شبانه روزی و ۲۰ مرکز روزانه غیردولتی مسئولیت پذیرش کودکان خیابانی و کار را بر عهده دارند.

موقر می افزاید: در صورتی که شهروندان تهرانی با سامانه ۱۲۳ تماس حاصل کنند و گزارشی ارائه شود، به سرعت نسبت به جمع آوری کودکان کار اقدام می شود.

وی با بیان اینکه هم اکنون ۸۰ کودک کار به صورت شبانه روزیدر مراکز یادشده نگهداری می شوند، می گوید: کودکانی که در این مرکز پذیرش می شوند خانواده های آنان شناسایی شده و به کانون خانواده باز می گردند.

وی ادامه می دهد: درصدد هستیم تا خانواده های کودکان کار را  با حمایت های مادی و معنوی توانمند سازیم ضمن اینکه کودکانی هم که اتباع خارجی هستند و کارت تردد نداشته باشند به اداره اتباع خارجی معرفی می شوند تا وضعیت آنها تعیین تکلیف شود.

فرهنگسازی برای پول ندادن به کودکان کار

معاون امور اجتماعی بهزیستی تهران از سازمان های مردم نهاد و فرهنگی درخواست می کند با استفاده از امکانات و فضاهایی که دارند تبلیغات کنند تا مردم از آنها چیزی خرید نکنند.

وی تاکید می کند: باید از ظرفیت فضای مجازی در این زمینه بهره برد و مردم را آگاه کرد تا از این طریق به کودکان کار کمک نکنند چرا که این نوع دلسوزی چالش های فراوانی را به وجود خواهد آورد.

اما در حالی که این مقام بهزیستی تهران اصرار دارد برای حل مساله کودکان کار، شهروندان باید از پرداخت وجه به آنان خودداری کنند، کارشناسان دیگر راهکارهای دیگری را برای حل این موضوع بیان می کنند.

سرهنگ «مراد مرادی» معاون اجتماعی پلیس پایتخت می گوید: مهمترین مشکلی که در این حوزه وجود دارد، واکاوی علل گرایش این کودکان به تکدی گری است که باید بعد از جمع آوری آنها مورد توجه قرار گیرد.

وی معتقد است: باید روی این موضوع کار فرهنگی و پژوهشی صورت گیرد تا ناهنجاری ها و علل رفتاری آن شناسایی شود و بر اساس آن نسخه روانشناسی ارائه شود. در غیر این صورت، شاهد بازگشت مجدد این افراد به تکدی گری خواهیم بود.

معاون اجتماعی پلیس پایتخت با بیان اینکه ارتباط شبکه ای کودکان کار باید قطع شود، تصریح می کند: برخی از تکدی گری ها به صورت ساماندهی شده است که باید ارتباط شبکه ای آنان با کودکان شناسایی و قطع شود.

شهرداری باید همکاری کند

در این میان، مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران با استناد به آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابانی می گوید بر اساس قانون، شهرداری مکلف است زیر ساخت‌های لازم را برای ساماندهی کودکان کار فراهم سازد.

«فرزانه مروستی» می گوید: شهرداری تهران تاکنون دو مرکز بهاران را برای ساماندهی کودکان کار و خیابانی به مدت یکسال در مناطق پنج و هشت در اختیار سازمان بهزیستی استان قرار داده است و این همکاری ها را باید گسترش دهد.

وی ادامه می دهد: شهرداری‌ها به عنوان مرکز جامع توانمندسازی مکلف هستند زیرساخت‌های لازم را برای  ساماندهی کودکان کار فراهم و کاربری آنها را در اختیار سازمان بهزیستی قرار دهند تا آنان با استفاده از مددکاران اجتماعی و روانشناسان بتوانند از آسیب‌دیدگان حمایت کنند.

بیشتر کودکان کار، خارجی هستند

مدیرکل امور اجتماعی استانداری تهران همچنین از چگونگی رصد وضعیت زندگی کودکان کار خبر می دهد و می گوید: مددکاران حاضر در اجرای جمع‌آوری کودکان پس از غربالگری کودکان کار، به خانه ها یا محل سکونت آنان مراجعه کرده‌ و آنها را تحویل خانواده هایشان می دهند.

وی می افزاید: مددکاران در مدت اجرای طرح حداقل سه بار به منازل این کودکان مراجعه و مستندات لازم را به صورت مکتوب و تصویری از وضعیت زندگی آنان تهیه کرده‌اند.

مروستی با بیان اینکه اغلب کودکان جمع‌آوری شده از اتباع دیگر کشورها هستند، ادامه می دهد: جمع‌آوری این کودکان به منظور صیانت از حقوق آنان انجام می‌گیرد آنهم در شرایطی که برخی از این کودکان حتی کارت تردد در کشورمان ندارند.

وی تاکید می کند: هزاران نوع آسیب، کودکان کار را تهدید می کند و حضور آنان آسیب هایی را هم در جامعه به بار می آورد.