«کودک آزاری در عزاداری»

به دلیل حمایت قوانین حکومت از عزاداری مذهبی و عدم رعایت قوانین بین المللی در حمایت از کودکان، این نوع کودک آزاری در کشور رایج شده و در بسیاری از مراسم های مذهبی به چشم می خورد.

«داستان تلخ» کودکان بازمانده از تحصیل

درحالی که تاکنون آمار دقیقی از بازماندگان تحصیل استان سیستان و بلوچستان ارائه نشده اما بنا بر گفته «معاون امور زنان و خانواده» رئیس‌جمهور در مراسم افتتاحیه یک مدرسه خیریه در شهرستان ایرانشهر در اوایل هفته جاری، این استان، بیشترین آمار بازمانده از تحصیل در سطح کشور را دارد.

گزارش‌ها حاکی از این است که بیشترین بازماندگان از تحصیل در سیستان و بلوچستان را دختران تشکیل می‌دهند. همچنین محرومیت‌هایی از جمله دوری از فضای مدرسه، صعب‌العبور بودن مسیر برخی از روستاها تا مدارس، ازدواج‌های زودرس، فقر، مسائل فرهنگی، پراکندگی جمعیت و… در سیستان و بلوچستان سبب شده تا این استان در بین ۳۱ استان کشور، بالاترین نرخ بازماندگان از تحصیل را به خود اختصاص دهد.

استان سیستان و بلوچستان پس از استان کرمان به عنوان دومین استان پهناور کشور در جنوب شرقی ایران واقع است.

فقر مطلق

«عبدالستار دوشوکی» رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن در این رابطه به بخش فارسی صدای آمریکا گفت:

«عدم دسترسی به امکانات آموزشی نه فقط در روستاها بلکه در شهرهایی مثل چابهار هم وجود دارد، عموم مردم در این مناطق از مردم حاشیه نشین هستند، در این مناطق مدرسه وجود ندارد. از طرفی بسیاری از خانواده ها به دلیل فقر مالی امکان خرید حداقل لوازم تحصیلی مثل کتاب، کیف، کفش و لباس و همین طور خرج رفت و آمد را ندارند، این در حالی است که بسیاری از خانواده ها آموزش و پرورش در استان سیستان و بلوچستان را سودمند نمی دانند چون می بینند هزاران تن از فارغ التحصیلان دانشگاه به جایی نرسیده اند و بیکارند، به همین دلیل بسیاری از کودکان در سن تحصیل و شماری از بچه های بازمانده از تحصیل جذب مدارس دینی می شوند چون تحصیل در این مدارس رایگان است.»

آمار متناقص

رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن همچنین اظهار داشت که آمارها درباره کودکان بازمانده از تحصیل متناقض است.

آقای دوشوکی گفت: «سه سال پیش وزیر آموزش و پرورش تعداد بازماندگان از تحصیل را ۱۴۹هزار نفر و امسال ۱۲۰ هزار نفر اعلام کرده اند این آمارها ضد و نقیض هستند از طرفی مشخص نکرده اند این تعداد بازماندگان دوران دبستان هستند یا مقطع متوسطه.»

وی درباره خاستگاه این کودکان محروم از تحصیل نیز گفت: «این کودکان عمدتاً از خانواده هایی هستند که یارانه بگیرند یا بسیار فقیر، حاشیه‌نشین و کپرنشین هستند بعد از این که از تحصیل باز می مانند در بزرگسالی جذب کارهای نظیر قاچاق گازوییل می شوند.»

بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است تا شرایط تحصیل تا مقطع پایان متوسطه را برای همه ایرانیان فراهم کند.

آقای دوشوکی می گوید جمهوری اسلامی ایران نه تنها از وظیفه بدیهی خود مانده، بلکه فرافکنی هم می کند.

وی گفت: «مسئولان جمهوری اسلامی نه تنها ارائه آمارهای ضد و نقیض بلکه دلایل ضد و نقیض هم در مورد بازماندگان از تحصیل در استان سیستان و بلوچستان ارائه می کنند و همواره می گویند دختران در این استان به خاطر ازدواج زودهنگام از تحصیل باز می مانند در حالی که آمارهای رسمی حاکی از این است که کمتر از ۵۰۰ تن از دختران استان در سن تحصیل ازدواج می کنند از طرفی اینکه می گویند خانواده ها دختران ۷ ساله را به خانه بخت می فرستند کاملا دروغ محض است. برخی از خانواده ها در استان مثل بسیاری از نقاط کشور دختران خود را در ۱۴- ۱۵ سالگی به خانه بخت می فرستند؛ این ها فرافکنی های جمهوری اسلامی است برای این که نشان دهد کودکان به خاطر مشکلات فرهنگی مردم استان از تحصیل بازمی مانند.»

مهربان برای دیگران

این فعال مدنی مقیم لندن نکته دیگری هم دارد. او می گوید جمهوری اسلامی برای برخی که در راستای اهداف نظام باشند، مهربان است، اما برای مردم خود، نه.

او گفت: «در چند روز اخیر بیش از ۳۰ هزار نفر از زوار اربعین پاکستانی از مرز میرجاوه وارد سیستان و بلوچستان شده اند و از تمامی امکانات بهداشتی که مردم بلوچ از آنها محروم هستند، بهره مند شده اند. اگر دولت توان تجهیز مدارس و امکانات آموزشی در استان سیستان و بلوچستان را ندارد، پس چطور از اعتبارات مردم محروم استان کم می کند و این سفرها را با هزینه های دولتی برای زوار پاکستانی تامین می کند.»

موضوعی که آقای دوشوکی اشاره می کند، در دیگر نقاط ایران نیز روی داده است.




#حقوق_بشر #کودک_آزاری #کودکان کار#آسیب های اجتماعی#فقر کودکان#کودکان معتاد #اموزش و پرورش #ظلم #

افزایش تعداد کودکان کار و خیابان

خبرگزاری هرانا – معاون اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به افزایش تعداد کودکان کار و خیابان گفت که سال ٩۴، ۶٠٠٠ کودک کار و خیابان در سازمان بهزیستی پذیرش شدند که این تعداد در سال ٩۵ به ٩٠٠٠ و در سال ٩۶ به ١٠٣٠٠ نفر رسید.

به گزارش خبرگزاری هرانا، حبیب‌الله مسعودی فرید در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد ساماندهی این کودکان افزود: “بودجه سازمان بهزیستی پنج سال قبل برای این کودکان در مجموع ۵٠٠ میلیون تومان بود که امسال این میزان افزوده شده و به ٢٠ میلیارد تومان رسیده است”.

به گفته وی اگرچه این رقم رشد خوبی داشته است اما هنوز با نیازهای این کودکان همخوانی ندارد.

وی در ادامه توضیح داد: “در سال ٩۴ ، ۶٠٠٠ کودک کار و خیابان در سازمان بهزیستی پذیرش شدند که این تعداد در سال ٩۵ به ٩٠٠٠ و در سال ٩۶ به ١٠٣٠٠ نفر رسید”.

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در مورد اقدامات اورژانس اجتماعی در مورد این کودکان اظهار کرد: “اورژانس اجتماعی در کنار انجام مسئولیت اصلی خودش در مورد پیشگیری از کودک آزاری، همسرآزاری، فرار از منزل، پیشگیری از خودکشی‌ها و…مداخلات دیگری را انجام می‌دهد. برای مثال گفتمان سازی در جامعه؛ به طوریکه در طول سال‌های اخیر همه نسبت به کودک آزاری حساس شده‌اند. در حال حاضر کسی به راحتی از کنار کودک آزاری نمی گذرد. ماجرای کودک زباله گردی که اخیراً مطرح شد نیز مثال خوبی است که نشان می‌دهد استانداردهای ما در حال افزایش است”.

مسعودی فرید ادامه داد: “۲۰ ـ ۳۰ سال قبل حداقل ۵۰ کودک روزانه در مدارس کتک می‌خوردند و همه مسئله را عادی و طبیعی می‌دانستند. اما الان کسی حتی یک مورد را هم نمی پذیرد. حتی یک مورد هم برای ما غیرقابل پذیرش است. این موارد به دلیل افزایش حساسیت مردم و آگاه سازی آنها از سوی اورژانس اجتماعی بوده است. خانواده ها در گذشته بچه ها را می‌زدند و تنبیه بدنی اولین گزینه روی میز بود اما الان خانواده‌ها می‌دانند که باید با فرزندشان صحبت کنند و تنبیه بدنی آخرین گزینه روی میز است. این تغییرات به نظام آموزشی و رسانه ها برمی‌گردد”.

وی با تاکبد بر اینکه باید سبک درست فرزندپروری را آموزش دهیم، تصریح کرد: آسیب‌های اجتماعی مانند کوه یخ هستند که بیشتر آنها دیده نمی‌شود، اما اورژانس اجتماعی به دلیل ایجاد دسترسی بیشتر امکان شناسایی آسیب‌ها را بیشتر می‌کند؛ چرا که بسیاری در گذشته نمی‌دانستند باید با کجا تماس بگیرند، اما الان اورژانس نقش هشدار دهنده پیدا کرده و وارد بخش کار پیشگیرانه و رصد آسیب‌ها شده است. هیچکس هم نمی‌تواند بگوید قهرمان این داستان بوده است.

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه بیشترین تماس‌ها با خط اورژانس در مورد کودک آزاری است، گفت: “مداخلات پیشگیری باید در شش وجه انجام شود تا بتوانیم از کودک آزاری پیشگیری کنیم. اولین راهبرد آگاه سازی و مهارت آموزی است. پشت هر کودک آزاری نامادری و ناپدری نیست. درست است که در شدیدترین آزارهای جسمی، مصرف موادمخدر نقش دارد اما بسیاری از افرادی که کودک آزاری می‌کنند در واقع سبک فرزندپروری را بلد نیستند”.

مسعودی فرید اظهار کرد: “آنها زود عصبانی می‌شوند و مهارت کنترل خشم ندارند. گام بعدی نیز مداخلات حقوقی و انتظامی است که باید سریع انجام شود”.

وی افزود: “آگاه سازی مردم در مورد قوانین و مسایل حقوقی گام سوم است. بسیاری از مردم نمی‌دانند کودک آزاری یک جرم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد. یعنی اگر موردی به دادستان معرفی شود، دادستان موظف است آن را بررسی کند”.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در ادامه بر حمایت از دستگاه‌های حمایتی تاکید کرد و گفت: “یعنی در بهزیستی و کمیته امداد خانواده‌هایی دچار فقر شدید شده‌اند و کودک خردسال آنها در معرض کودک آزاری است، چراکه خانواده امکانات اقتصادی لازم ندارد که نیازهای اولیه کودک را تامین کند اما اگر از طریق نهادهای حمایتی، حمایت شوند، می‌توانند این کار را انجام دهند”

کشته شدن یک کودک در تعقیب وگریز پلیسی در آزادشهر/ زخمی شدن مادر کودک

خبرگزاری هرانا – ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه انتظامی ﺁﺯاﺩﺷﻬﺮ از کشته شدن یک کودک براثر تیراندازی ماموران در یک تعقیب و گریز پلیسی خبرداد و مدعی شد که “ماموران با هدف شلیک به لاستیک قصد متوقف کردن ماشین را داشتند که به دلیل دست‌انداز‌های زیاد و تکان شدید خودروی پلیس، گلوله‌های شلیک شده در این تعقیب و گریز پلیسی

از صندوق پراید رد شده و به زن و فرزند خردسال متهم برخورد ﻛﺮد”.

به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از ایلنا، فرمانده انتظامی ﺁﺯاﺩﺷﻬﺮ ﮔﻔﺖ که طی یک تعقیب و گریز پلیسی، ﺟﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ خانواده در آزادشهر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ.
سرهنگ محمدرضا اصلانی گفت: “عصر روز گذشته- یکشنبه ۲۲ مهرماه جاری- برابر اعلام فوریت‌های پلیس ۱۱۰ سرقت یک خودرو پراید به ماموران گشت شهرستان اعلام شد”.

ﻭی اﺩاﻣﻪ ﺩاﺩ: “ماموران یگان امداد وسیله مورد نظر را در میدان جمهوری آزادشهر شناسایی و دستور توقف خودرو داده شد”.

ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه انتظامی ﺁﺯاﺩﺷﻬﺮ مدعی شد: “متهم به دستورها توجه نکرد و از شهرخارج و به جاده فرعی معروف به جاده نفت متواری شد. بعداز چند دقیقه تعقیب و گریز و بی توجهی به اخطار‌های پلیس ماموران با توجه به قانون بکارگیری از سلاح بصورت شلیک هوایی تیراندازی کردند که متهم با بی‌توجهی به اخطار‌ها وارد زمین کشاورزی شد.

ماموران با هدف شلیک به لاستیک قصد متوقف کردن ماشین را داشتند که به دلیل دست‌انداز‌های زیاد و تکان شدید خودروی پلیس، گلوله‌های شلیک شده در این تعقیب و گریز پلیسی از صندوق پراید رد شده و به زن و فرزند خردسال سارق برخورد ﻛﺮد”.

فرمانده انتظامی آزادشهر گفت: “ﻣﺼﺪﻭﻣﺎﻥ به مرکز درمانی انتقال ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ اﻣﺎ فرزند خانواده بر اثر شدت جراحات در بیمارستان درگذشت”.

اصلانی در پایان مدعی شد: “سارق که سابقه دار و اعتیاد شدید به مواد مخدر هم دارد دستگیر و به مقامات قضایی تحویل داده ﺷﺪ”.

کودکان زلزله زده

۲۰ مهر ۱۳۹۷

پس از گذشت یک سال از وقوع زلزله در استان کرمانشاه، شمار زیادی از زلزله‌زدگان همچنان در کانکس و چادر زندگی می‌کنند. کودکان زلزله‌زده به عنوان آسیب‌پذیرترین گروه از حداقل امکانات رفاهی برخوردارند. آنها از هر فرصت و وسیله‌ای برای بازی‌های کودکانه‌شان استفاده می‌کنند. تعداد بسیاری از آنها در مدارس کانکسی تحصیل می‌کنند

https://www.ilna.ir/بخش-اجتماعی-5/677373-کودک-آزاری-در-مهدکودک-ها-مدارس-اجتناب-ناپذیر-است-کودکان-را-در-خانه-بیشتر-آزار-می-دهند

مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی کشور در واکنش به کودک‌آزاری در مهدکودک‌ها گفت: در محیط‌های اجتماعی مثل مهدکودک و مدرسه هر چقدر تلاش کنیم و خوب کار کنیم، بازهم شاهد آسیب‌ها هستیم و این موضوع اجتناب‌ناپذیر است.

سیدحسن موسوی چلک (مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی کشور)‌ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص کودک‌آزاری در مهد کودک‌ها اظهار داشت: در مقوله کودک‌آزاری محدودیت مکانی و زمانی وجود ندارد، چنانچه اگر تحلیلی بر اخبار داشته باشیم در خانه، محیط‌های اجتماعی و... همواره شاهد کودک‌آزاری هستیم.

وی افزود: وجود پدیده کودک‌آزاری در همه مکان‌ها این پیام را می‌رساند که هر چقدر نظارت تقویت شود و آموزش داده شود، باز هم شاهد کودک آزاری هستیم. در داخل منزل نزدیک‌ترین افراد به فرزندان به آنها آسیب می‌رسانند و آزارگر هستند. در محیط‌های اجتماعی مثل مهد کودک و مدرسه  هم هرچقدر تلاش کنیم و خوب کار کنیم، باز هم شاهد آسیب‌ها هستیم و این موضوع اجتناب‌ناپذیر است.

او در خصوص روند نظارت بر جذب نیروها در مهد کودک‌ها و مراکز آموزشی گفت

: طبیعتا هر سازمانی برای نظارت بر فعالیت‌های خود سازوکارهایی دارد، در مهدکودک هم به همین شکل است و تمامی افرادی که به هر طریقی با کودکان در مهدکودک‌ها در تماس هستند به اشکال مختلف گزینش می‌شوند و در صورت تخلف هم مطابق ضوابط آنها برخورد می‌شود. علاوه براین مجوزها به راحتی صادر نمی‌شوند و به طور ماهیانه مراکز کنترل می‌شوند.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی خاطرنشان کرد: آزار کودکان یکی از مواردی است که بعد از تاییدشدن آن منجر به تعطیلی، اخطار و احضار عوامل نظارتی مرکز مربوطه می‌شود، اما در خصوص مهدکودک‌ها موضوع به شکل پیشگیری بعد از بحران نیست و قبل از پیشامد مشکلات یا عواملی مثل کودک‌آزاری تمامی افراد گزینش می‌شوند و به شکلی نیست که به راحتی مجوز فعالیت صادر شود، ضمن اینکه کادر باید دوره‌های خاصی هم بگذرانند.

او افزود: واقعیت این است بیشترین مکانی که کودک‌آزاری در آن شکل می‌گیرد، خانه‌ها هستند و مدرسه و مهد کودک سهم کمتری از این چرخه دارند و در حقیقت شیوع پدیده کودک‌آزاری در محیط‌های اجتماعی مثل مهدکودک و مدرسه به مراتب بسیار کمتر از چیزی است که در خانه‌ها اتفاق می‌افتد و به عبارتی مدارس و مهدکودک‌ها مصداق رفتار کودک‌آزاری به آن شدتی که در خانه‌ها وجود دارد، نمی‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه کودک‌آزاری در هر محیطی شکل بگیرد، حساسیت خاصی روی آن وجود دارد، گفت: متاسفانه محیط‌های بسته‌ مانند مهدکودک و مراکز شبانگاهی هم از جمله محیط‌هایی هستند که کودک‌آزاری در آنها وجود دارد به همین دلیل آموزش‌هایی برای اولیا و مربیان برای پیشگیری از اتفاق‌هایی مثل کودک‌آزاری ارائه می‌شود.

موسوی چلک یادآور شد: با این حال هر چقدر روی پیشگیری کار شود، باز هم شاهد وقوع برخی پدیده‌ها خواهیم بود و این موضوع اجتناب‌ناپذیر است، چرا که ما با انسانی سروکار داریم که رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی دارد، اگرچه آموزش مهمترین محور کاهش و کنترل روند آسیب‌های اجتماعی از جمله کودک‌آزاری است و هیچ‌کس نمی‌تواند آن را کتمان کند.

او با بیان اینکه با تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در مجلس شورای اسلامی شاهد روند کاهشی کودک‌آزاری خواهیم بود، گفت: این لایحه گام بزرگی در راستای کاهش کودک‌آزاری در کشور است. در واقع اگر این لایحه تصویب و ابلاغ شود؛ شرایط بهتری برای حمایت از کودکان فراهم می‌شود که به نظر من در آن صورت یکی از پیشروترین کشورها در حوزه‌ حمایت از کودکان و نوجوانان خواهیم شد.

موسوی چلک در پایان گفت: اخیرا قوه قضائیه، آموزش و پرورش و معاونت‌های اجتماعی دستگاه‌ها در حال انجام اقدامات خوبی برای رسیدگی به این شرایط هستند، اما بخش زیادی از عواملی که منجر به کودک‌آزاری می‌شوند، روانی هستند و در خصوص آنها کار زیادی نمی‌توان انجام داد، چرا که زنجیره‌ای متشکل از عوامل مختلفی مثل مصرف مواد مخدر است.

کودکانه‌های فراموش شده در دنیای بزرگسالی

دنیایشان هم صادقانه است و هم صمیمی؛ محبت‌هایشان خالصانه است و لبخندهایشان دوست‌داشتنی؛ کافیست تا اشک در چشمانشان حلقه بزند تا دل هرکسی را بلرزانند اما کم نیستند کودکانی که نمی‌توانند آزادانه بخندند، بازی کنند و راه و رسم خوب زندگی کردن را بیاموزند.

 به گزارش ایسنا، کم نیست دیده‌ها و شنیده‌های هر کدام از ما که نشان می‌دهد کودکان اولین قربانیان خشونت، نا امنی و بی تدبیری بزرگسالان هستند. بعضی‌هایشان هنوز سرگرم بازی با عروسک‌هایشان هستند که به اجبار پای سفره عقد می نشینند یا بعضی دیگر که هنوز مشغول درس و مدرسه هستند، اما دست فقر روی گلویشان جا خوش کرده و آنها را  تبدیل به نان‌آور کوچک خانه می‌کند.

شانزدهم مهرماه ( ۸ اکتبر) «روز جهانی کودک» نام گرفته است، به همین بهانه به بررسی گوشه کوچکی از  رنج کودکانی پرداختیم که به دلیل فقر، حاشیه نشینی، مهاجرت یا ناآگاهی والدین و ... کمتر دیده می‌شوند اما در طول سال گذشته بواسطه همین رنج‌ها به سرتیتر مهمترین اخبار رسانه‌ها تبدیل شدند.

کودک آزاری و تغییر قوانین در سال گذشته

رسانه‌ای شدن کودک‌آزاری‌ها در کنار فعالیت فعالان حقوق کودک و سامانه اورژانس اجتماعی با تلفن ۱۲۳، از عواملی بودند که باعث به جریان افتادن دوباره قانون حمایت از حقوق کودکان بعد از ۱۳ سال در مجلس شد. گویی این قانون برای بررسی مجدد، آزارگرهای جسمی و روانی و هزاران کودک گمنامی را کم داشت که در بین آنها سه برادر و خواهر ماهشهری، بنیتا و آتناهایی با رسانه‌ای شدنشان چهره خشن آزارگر کودکان را به نمایش گذاشتند.

دوم اردیبهشت ماه امسال بود که در پی تماس مددکار بیمارستان «حاجیه نرگس معرفی» ماهشهر با سامانه ۱۲۳ اورژانس اجتماعی و گزارش یک مورد کودک‌آزاری بلافاصله تیم اورژانس اجتماعی ماهشهر به این بیمارستان اعزام شدند. بر اساس اظهارات عموی کودکان آزاردیده، فاطمه ۱۲ ساله، ام‌البنین ۸ ساله و علی‌اکبر ۵ ساله در شهرک طالقانی شهرستان ماهشهر از سوی پدر و نامادری‌شان از لحاظ روحی، روانی و جسمی شکنجه می‌شدند که آثار ضربات و جراحات وارده بر بدن این کودکان کاملا نمایان و مشخص بود. اگرچه تعداد کودکانی که هرساله قربانی آزار و اذیت می‌شوند کم نیست، اما تصاویر این کودکان نشان می‌داد نبود قوانین بازدارنده باعث شده است که آنها آسیب‌های زیادی را تحمل کنند، قوانینی که بواسطه خبری شدن چنین کودکانی، لایحه حمایت از حقوق کودکان طی یک سال گذشته از سوی مجلسی‌ها مورد بازنگری قرار گرفت.

مطهره ناظری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه یکی از گام‌های مثبتی که در این سال رخ داد، تصویب لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در صحن علنی مجلس شورای اسلامی است، افزود: اگرچه سال گذشته شاهد موارد زیادی از کودک آزاری بودیم و موارد رسانه‌ای شده مثل سه کودک ماهشهری یا پیش از آنها مواردی نظیر "آتنا" و "بنیتا" تنها بخش کوچکی از آنها هستند اما در صورت جلب موافقت شورای نگهبان، به اجرایی شدن قانون جدید حمایت از کودکان و نوجوانان نزدیک می‌شویم. قانونی که با چندین سال تاخیر و نیز با وجود برخی ایرادات به تصویب رسید، اما با اجرای صحیح آن امیدواریم که کودکان در معرض خطر پیش از آنکه مورد بزه دیدگی واقع و یا مرتکب رفتارهای معارض با قانون شوند، شناسایی و تحت حمایت قانونی قرار گیرند.

ازدواج کودکان؛ ورود پیش از موعد به دنیای بزرگسالان

ازدواج کودکان از جمله مباحثی است که همواره موافقان و مخالفانی به همراه داشته است. مخالفان این اقدام ازدواج کودکان را نوعی آزار جسمی و جنسی می‌پندارند و در مقابل عده‌ای نیز این کار را از منظر شرعی امری مجاز می‌دانند. اگرچه این موضوع سال‌هاست محل بحث است اما امسال برای اولین بار به شکل مصداقی عینی با رسانه‌ای شدن جلوگیری از ازدواج یک دختر بچه، شاهد مخالفت مسوولان با آن بودیم. هفتم شهریور سال جاری با وصول خبری از شهروندان مبنی بر برگزاری مجلس عروسی در یکی از تالارهای مشهد که عروس دختر ۹ ساله که فاقد ولی و با یک فرد بزرگسال با اختلاف سنی زیاد، بلافاصله با دستور قضایی معاون دادستان مشهد در ساعت ۱۱ شب به همراه تیم اورژانس اجتماعی و کلانتری به محل برگزاری مراسم اعزام شدند و با این روند عقد این کودک ۹ ساله به دستور معاون دادستانی متوقف شد.

مطهره ناظری همچنین تدوین طرح افزایش سن ازدواج را گامی مثبت در راستای تحقق حقوق کودک دانست و گفت: هرچند که طرح مذکور نیز از حیث عدم توجه به سن هجده سالگی بعنوان حداقل سن ازدواج، در مغایرت با کنوانسیون جهانی حقوق کودک است اما با این وجود منع ازدواج دختران و پسران زیر ۱۳ و ۱۶ سال و همچنین مشروط نمودن ازدواج دختران و پسران زیر ۱۶ و ۱۸ سال به نظر دادگاه و پزشکی قانونی، در مقایسه با قانون فعلی گامی مثبت محسوب می‌شود.

وی افزود: پس از تصویب طرح دوفوریتی افزایش سن ازدواج در صورتی که اصل طرح مورد تصویب قرار گیرد تا حدودی چالش ازدواج زودهنگام کودکان را رفع می‌کند. با توجه به تبعات جبران ناپذیر چنین ازدواج هایی، پیگیری و پافشاری بر اصلاح و افزایش حداقل سن ازدواج، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

یکی از دلیلی که فعالان حقوق کودک را ترغیب به مبارزه با ازدواج در سنین پایین می‌کند، آسیب‌های جسمی در کنار آسیب‌های روانی به کودکان است.

برهمین اساس شیوا دولت‌آبادی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه دانش دنیای امروز به روشنی مشخص کرده است که انسان‌ها در چه سنی آمادگی ازدواج دارند تا بتوانند زندگی بزرگسالانه خود را آغاز کنند، گفت: از جمله آمادگی‌های مورد نیاز برای ازدواج، آمادگی جسمانی است. براساس همین دانش، در صورتی که دختران در سنین ۱۴ یا ۱۵ سالگی باردار شوند حتما بارداری توأم با دشواری خواهند داشت و این مسئله می‌تواند هم برای خودشان و جنین خطرناک باشد.

وی در ادامه گفت: در مورد عدم بلوغ اندام‌های جنسی از نظر جسمانی تکلیف کاملا روشن است و کودک همسری بر اساس دانش امروز توصیه نمی‌شود. از سوی دیگر از بعد روانی و اجتماعی نیز، ازدواج مسیری مسئولانه و جدی برای تمام عمر است؛ چرا که ثمره آن ازدواج فرزندان و تشکیل خانواده و قبول مسئولیت‌های نسل بعدی است.
این فعال حقوق کودک با اشاره به اینکه بنابراین باید دید وقتی که کودکی ازدواج می‌کند آیا به رشد عقلانی رسیده است یا نه؟ اظهارکرد: اهمیت رشد عاطفی، هیجانی و عقلانی به عنوان پیش شرط ازدواج نشان می‌دهد که کودک همسری مناسب ارتباط مادام العمر نیست و اگر انسان را از جهت ابعاد جسمانی و روانی نگاه کنیم پاسخ روشن به کودک‌همسری، «نه» است.

دولت آبادی در ادامه تصریح کرد: اگرچه انسان‌ها با تفاوت‌هایی رشد می‌کنند اما این تفاوت‌ها در حدی نیست که دختری ۹ ساله از جهت جسمی و روانی در حد یک دختر جوان ۱۸ ساله باشد.  کودک همسری مسئولیت بزرگتری است که انسان کوچک از هیچ یک از ابعاد آن برخوردار نیست. در سراسر جهان سنی مشخص برای تعیین بزرگسالی و ازدواج تعیین شده است در کشور ما نیز در سال‌های اخیر شاهد تغییرات مختصری در مورد سن ازدواج بوده‌ایم.

این درحالیست که کبری خزعلی، عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان با رد کردن این ادعا اظهار کرده که « با وجود فشار زیاد معاونت امور زنان ریاست جمهوری و فراکسیون زنان مجلس و هم چنین تصریح نهادهای بین المللی به تغییر قانون سن ازدواج در کشور، این امر مورد اقبال عمومی واقع نشده است.»

خزعلی همچنین گفته است: در حمایت از تغییر قانون سن ازدواج دلایلی همچون آمار بالای طلاق در این سن، خطرات پزشکی برای مادران در این سن، ازدواج این گروه سنی با افراد دارای سن بالای میانسالی و پیری و ...مطرح شده اما با توجه به آمار رسمی کشور بسیاری از این ادعاها رد شد و هم چنین جمع کثیری از پزشکان نظریه خطر بالای مرگ برای مادران در سنین پایین را رد کرده‌اند و این آمار را شامل فقط ۱ درصد از مرگ و میر مادران دانسته‌اند که بسیاری از آن ها به دلیل وجود بیماری زمینه‌ای و ... بوده است و علیرغم تمام موضع گیری‌های اشتباه پزشکی از سوی برخی افراد، کسانی که در سنین زیر ۲۰سال مادر می‌شوند در برابر سرطان‌های زنانه از سلامت بیشتری برخوردارند. با توجه به اینکه اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس طی تحقیق گسترده‌ خود تغییر قانون را لازم ندانسته و بسیاری از ادعاهای حامیان تغییر قانون سن ازدواج را رد کرده است، این مساله را می توان مهر تایید دیگری بر عدم لزوم تغییر قانون فعلی دانست.

آمار یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری کودکان بازمانده از تحصیل

فقر و مسائل فرهنگی، مهمترین دلایل بازماندگی

تحصیل کودکان از جمله حقوقی است که گاهی به دلایل مختلف، مورد غفلت والدین یا سرپرستان کودک قرار می‌گیرد، درحالی که تحصیل حق طبیعی کودکان برای داشتن آینده‌ای سالم و پربار است و می‌تواند تا حد زیادی از بازتولید نابرابری در جامعه پیشگیری کند، اما تعداد زیادی از کودکان هستند که عمدتا به دلیل فقر یا ناآگاهی والدینشان امکان ادامه تحصیل ندارند.

فرشید یزدانی، عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه براساس آمار رسمی، تعداد کودکان در سن مدرسه که امکان تحصیل ندارند امسال یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر است گفت: این کودکان اگرچه در سن مدرسه هستند اما امکان تحصیل ندارد.

وی با اشاره به دلایل بازماندگی از تحصیل کودکان گفت: یکی از دلایل مهم بازماندگی از تحصیل کودکان به «فقر» برمی‌گردد. این کودکان مجبور به کار کردن هستند و برای تامین خودشان و خانواده مجبور هستند کار کنند. از سوی دیگر نظام آموزشی در ترک تحصیل کودکان تاثیرگذار است. برای مثال کیفیت و گفتمانی که در نظام آموزش و پرورش حاکم است، نوعی گفتمان بزرگسال محور، سلطه گرایانه همراه با نگاه از بالا به پایین نسبت به کودکان است. درحالیکه یک نظام آموزشی سالم باید دانش‌آموز محور باشد و به آموزش تفکر انتقادی و روحیه گفت‌وگویی بپردازد، اما در نظام آموزشی کشور این نوع نگاه با فضای بسته فکری، مبتنی بر شنیدن و حافظه محوری جایگزین شده است.

یزدانی افزود: همچنین گاهی دیده می‌شود افراد تحصیل کرده موقعیت‌های شغلی مناسبی ندارند اما درمقابل افراد تحصیل نکرده اوضاع بهتری دارند که این عامل ترک تحصیل را تشویق می‌کند.

این فعال حقوق کودکان با اشاره به تاثیر عوامل فرهنگی در بازماندگی از تحصیل کودکان نیز اظهار کرد: دخترانی که مجبور به ازدواج می‌شوند یکی از گروه‌هایی هستند که از ادامه تحصیل محروم می‌شوند. درواقع محرومیت آنها ناشی از مناسبات فرهنگی افراد حاشیه‌ای ( هم به لحاظ جغرافیایی هم فرهنگی) است.

کودکان کار، کودکانی محروم از بازی و تحصیل

۱۳ درصد کودکان کار بیش از ۸ ساعت در خیابان به سر می‌برند

کودکان کار دسته‌ای دیگر از کودکان هستند که به گفته مسئولان بهزیستی در عین محرومیت از امکانات آموزشی و بستر سالم برای رشد و پرورش عمدتا بار مهاجرت را نیز بر دوش می‌کشند.  حبیب‌الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی به ایسنا گفت که بیش از ۷۰ درصد کودکان کار و خیابان از اتباع بیگانه هستند و به همین دلیل امکان دریافت کامل خدمات و حمایت‌های نهادهای حمایتی را ندارند.

رضا جعفری، رییس اورژانس اجتماعی و مدیر کل دفتر امور اسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز با بیان اینکه بررسی‌ها و پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در استان تهران ۹۵.۴ درصد از کودکان بعد از کار در خیابان به خانه خودشان بر می‌گردند، تصریح کرد: بسیاری از کودکان نیازمند نگهداری شبانه‌روزی نیستند و به دلیل فقر معیشتی خانواده‌شان مجبور به کار کردن در خیابان‌ها هستند. بر حسب مطالعه انجام شده بر روی نمونه ۵۰۰ نفر در استان تهران، نزدیک به ۳۰.۵ درصد از کودکان کار و خیابان دختر بوده و ۶۹.۵ درصد از آنها پسر هستند. این آمار نشان می‌دهد نسبت پسران به دختران دو برابر است. همچنین یکی از معضلات بهزیستی در تهران و در مواجهه با کودکان کار،‌ اتباع خارجی است. ۶۳.۷ درصد از این کودکان اتباع افغان و حدود چهار درصد از آنها تبعه پاکستان هستند. تنها نزدیک به ۳۶ درصد از این کودکان ایرانی هستند که در مراکز پذیرش شده و خدمات دریافت می‌کنند.

وی درباره ساعات حضور این کودکان در خیابان نیز اظهار کرد: نتایج بررسی‌های بهزیستی نشان می‌دهد  ۳۳.۸ درصد از این کودکان بین یک تا چهار ساعت در خیابان مشغول به کار هستند. ۵۲.۱ درصد از آنها بین چهار تا هشت ساعت و ۱۳ درصد از آنها بیش از هشت ساعت در خیابان به سر می‌برند و کار می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۳ درصد از کودکان در خیابان سابقه خشونت دارند؛ این خشونت علیه آنها شامل ابعاد مختلف جسمی و غیرجسمی مثل تحقیر، تمسخر، برچسب‌زنی و ... است.

تنها حدود ۲۳ درصد کودکان کار تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند

براساس همین آمار به دلیل ایرانی نبودن این کودکان تنها حدود ۲۳ درصد از آنها تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند، همچنین درصدی از والدین این کودکان به لحاظ جسمانی دچار بیماری‌های مزمن هستند که یکی از دلایل آنکه کودکان مجبور هستند کمک هزینه خانواده‌شان شوند مساله بیماری جسمی والدین است. ۶۷ درصد از والدین این کودکان بی‌سواد هستند هر چه تحصیلات آنها پایین‌تر باشد به همان نسبت نمی‌توانند مشاغل خوب و آبرومند داشته باشند و درآمد آنها کاهش پیدا می‌کند.

کودک آزاری‌های روانی اغلب قابل اثبات نیست

بیش از ۷۰ درصد کودک آزاری‌ها از سوی خانواده صورت می‌گیرد

الهه خوش نویس روانشناس نیز در گفت‌گو با ایسنا، با تاکید بر اهمیت آسیب‌های روانی کودکان در کنار آسیب‌های جسمی گفت: کودکان از گروه‌های بسیار آسیب پذیر در هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند. دوران کودکی از مهمترین دوران زندگی هر فرد است و این گروه به دلیل شرایط سنی و شناختی نیاز به حمایت و مراقبت والدین و اطرافیان دارند. هر سال میلیون‌ها کودک در دنیا مورد انواع کودک‌آزاری جسمی، جنسی، عاطفی-روانی، آموزشی، اقتصادی و غفلت قرار می‌گیرند.

وی افزود: با استناد به تعریف سازمان بهداشت جهانی کودک آزاری عبارت است از هرگونه آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک توسط والدین یا افراد دیگر که نسبت به او مسئول هستند. به عبارت دیگر هرگونه رفتار یا نارسایی از طرف والدین یا هر کسی که سرپرستی کودک را به عهده دارد که منجر به ‌مرگ کودک، صدمات و آسیب‌های روحی، آزارهای جنسی یا استثمار کودک شود، کودک آزاری تلقی می‌شود. مطالعات نشان داده است که بیش از ۷۰ درصد کودک آزاری‌ها از سوی خانواده صورت می‌گیرد.

این عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان با بیان اینکه کودک آزاری و هر پدیده اجتماعی دیگر باید از جهات گوناگون مانند میزان حمایت‌های اجتماعی و قانونی، شرایط اقتصادی، اعتیاد، بی‌سوادی آزارگران مورد توجه و بررسی قرار گیرد، ادامه داد: بر اساس گزارشی با عنوان «بدرفتاری با کودکان» که در سال ۲۰۱۷ توسط سازمان بهداشت جهانی منتشر شد، در سراسر جهان از هر ۴ کودک ۱ کودک قربانی خشونت جسمی شده است. آمارهای ارائه شده در خصوص کشورمان نیز حاکیست که در سال ۱۳۹۶ کودک‌آزاری جسمی با بیش از ۷۰ درصد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. در این میان کودک-آزاری عاطفی- روانی(بی‌توجهی به نیازهای عاطفی کودک، طرد کردن کودک، توهین، تحقیر یا هرگونه رفتاری که به کودک استرس و به اعتماد به نفس او لطمه وارد کند) با وجود آسیب‌های روانی فراوانی که برای کودک به همراه دارد، اغلب به دلیل قابل اثبات نبودن، قابل پیگیری نیست.

به گزارش ایسنا، کودکی چه براساس تعریف کنوانسیون حقوق کودک به افراد زیر ۱۸ سال اطلاق شود یا براساس نظرات روانشناسی رشد به افراد ۶ تا ۱۱  اطلاق شود، با این حال یکی از مهم‌ترین دوران‌های زندگی هر فرد را شامل می‌شود؛ روزهایی که خاطرات خوش آن می‌تواند سال‌ها و حتی تا پایان عمر باقی بماند؛ پس بیایید همگی تلاش کنیم تا دنیایی توام با صلح و آرامش برای کودکان بسازیم

آشنایی با آسیب‌های روانی کودکان‌

یک روانشناس گفت: اختلالات خواب می‌تواند نشانه‌ای از آسیب روانی کودکان باشد .

علی حنیفه‌لو در گفت‌وگو با ایسنا، ‌اظهار کرد: اگر کودک ضربه روحی را تجربه کرده باشد، ممکن است با احساس اضطراب، خاطرات ترس آور یا حس خطر دایمی دست و پنجه نرم  کند و یا ممکن است احساس کرختی، تنهایی و ناتوانی برای اعتماد به دیگران را تجربه کند. ‌وقتی رویداد های بد رخ می دهد، زمان می‌برد تا درد برطرف شود و یک بار دیگر حس اطمینان و ایمنی در کودک شکل بگیرد. اما اطرافیان می‌توانند با راهبرد های صحیح به کودک کمک کنند.

این روانشناس ادامه داد:

ضربه عاطفی و روانی می‌تواند ناشی از حوادث پردغدغه غیر عادی باشد که حس  امنیت کودک را دستخوش طوفان می‌کند و  در دنیای خطرناک به کودک حس درماندگی و بیچارگی می‌دهد. این نکته حائز اهمیت است که اطرافیان باید پس از آسیب روانی، با کودک به صورت باز ارتباط داشته باشند تا کودک بتواند درک کند که احساس ترس یا اضطراب عادی است‌.

وی با تاکید بر اینکه کودک باید ببیند که اطرافیانش به صورت مثبت با آسیب روبرو می‌شوند، تصریح کرد: بعد از وقوع آسیب‌های روحی، کودکان کم سن‌تر ممکن است جای خودشان را خیس کنند یا شیشه بخواهند. کودکان بزرگتر نیز ممکن است از تنهایی واهمه داشته باشند. از این رو اگر کودک با این روش واکنش نشان می‌دهد، این موضوع مهم است تا فهمیده، صبور و آرام باشیم‌.

حنیفه‌لو خاطرنشان کرد: باید در مورد حادثه‌ای که کودکان رقم می‌زنند، بیشتر فکر کنیم. کودکان با سن کمتر از ۸ سال تمایل دارند تا این گونه فکر کنند که اگر چیز اشتباهی رخ می‌دهد، آن حادثه حتما اشتباه آنها است. باید به فرزندمان اطمینان دهیم که عامل حادثه نبوده است. همچنین بعضی کودکان آسیب دیده در خوابیدن مشکل دارند، بعضی دیگر نیز به کرات از خواب بیدار می‌شوند یا دارای خواب های آشفته هستند. در چنین شرایطی می‌توان با یک حیوان پارچه‌ای، روکش نرم یا چراغ قوه او را سرگرم کرد تا به خواب رود.

این روانشناس یادآور شد: باید تلاش کنیم تا وقت اضافه را با فرزندانمان بگذرانیم و فعالیت‌های آرام یا کتاب خواندن را سر لوحه امور قرار دهیم؛ در واقع باید صبور باشیم تا کودکمان دوباره روزهای آرام را تجربه کند.